این روزها همه به دنبال فرمول جادویی رشد و پر پشت شدت موها هستند. هیچ چیز مثل موهایی پر پشت و حجیم، چهره یک خانم و آقا را زیبا نمی کند. موهای سر، به صورت طبیعی زیبایی و جذابیت زیادی دارند. البته وظیفه مو به زیبایی و جلوه های ظاهری محدود نمی شود. آناتومی و ساختمان مو دارای پیچیدگی های زیادی است که هم در موهای سر و بدن دیده می شود. در سراسر بدن انسان موهایی با کیفیت متفاوت رویش می کند که موهای سر، تنها بخشی از آن است. موهای نواحی مختلف در بدن ، وظایف مختلفی را بر عهده گرفته اند. در ادامه با سعیده درویش زاد همراه باشید تا 0 تا 100 ساختمان مو را به شما توضیح دهد.

آشنایی با ساختمان مو

به مثال های زیر توجه کنید:

موهای سر در زیبایی و محافظت از پوست سر در برابر شرایط جوی و به خصوص اشعه خورشید، نقش مهمی دارند. برای اینکه پوست سر آسیب نبیند حجم و کیفیت موها تاثیرگذار است.

ساختار موهای مژه و ابروها به صورتی است که از ورود عرق و مواد خارجی به چشم جلوگیری می کنند. بدون مژه ها همه گرد و خاک ها به راحتی وارد چشم می شد و عرق پیشانی نیز در نبود ابروها، چشم ها را آلوده می کرد. البته در این مورد نقش پر رنگ مژه و ابرو در زیبایی چهره را نمی توان نادیده گرفت.

موهای گوش و بینی نقشی در زیبایی فرد ندارند. ساختمان مو در گوش و بینی طوری است که از ورود عوامل بیماری زا به بدن جلوگیری می کند. انواع میکروب و باکتری از طریق مجرای گوش و بینی می توانند وارد بدن شوند ولی همین موهای کوچک همچون یک سد دفاعی از بدن محافظت می کند.

در نواحی مختلف بدن موهایی دیده می شود که به موی زائد معروف هستند. حتی این موها نیز در کنترل دمای بدن نقش موثری دارند. ساختمان و ساختار مو در نواحی مختلف به دلیل کارایی و نقشی که در بدن دارد، متفاوت است. در این مطلب از سعیده درویش زاده سنتر به بررسی آناتومی و ساختمان مو می پردازیم.

به لحاظ علمی مو از ضمائم پوست به حساب می آید که به شکل رشته ای باریک از پوست خارج می شود. تارهای مو دارای گیرنده های عصبی نیستند به همین علت، مو هیچ حسی را درک نمی کند. بنابراین به راحتی می توان موها را با قیچی برید و کوتاه کرد بدون اینکه دردی حس شود.

به طور کلی هر تار مو از دو بخش ساقه و ریشه تشکیل شده است. بخش قابل رویت مو در بیرون از پوست قرار دارد و در اصطلاح ساقه نامیده می شود. . اما ریشه مو داخل عمق پوست بوده و با چشم دیده نمی شود.

ساختمان ریشه مو

این بخش دارای پیچیدگی های زیادی است و در در زیر پوست و لایه های عمیق آن قرار گرفته است. ریشه موها در حالت عادی قابل رویت نیستند و از روی پوست سر نمی توان ساختمان ریشه را رویت کرد. مهم ترین اجزای ریشه های مو اینها هستند:

پیاز مو Hair bulb

پیاز مو یکی از اجزای ساختمان مو در زیر پوست است. این قسمت در واقع بخش زنده مو بوده و دارای سلول های زیادی است که تکثیر می شوند. تقسیم سلول های پیاز مو در مقایسه با دیگر سلول های بدن به طرز شگفت انگیزی سریع تر است. تقریبا این تقسیم بین 24 تا 72 ساعت طول می کشد و مشابه آن در هیچکدام از اندام های بدن دیده نمی شود.

عضله راست کننده arrector pili

این عضله به بخش مرکزی فولیکول مو اتصال دارد. همانند دیگر عضلات و ماهیچه های بدن، عضلات راست کنند نیز قابلیت حرکت را دارند. البته این ویژگی کاملا غیر ارادی است و تحت کنترل فرد نمی باشد. در حالت معمول عضله راست کننده با زاویه ای خاص مو را نگه می دارد ولی در برخی موارد ماهیچه تغییر زاویه می دهد. برای مثال حتما در هنگام سرما یا ترس متوجه راست شدن موها شده اید. پیلی به شدت به سرما و …. واکنش نشان می دهد.

غدد سباسه Sebaceous glands

غدد چربی پوست یا غدد سباسه ترشح نوعی مواد روغنی و مومی را بر عهده دارند. این ماده که سبوم نام دارد مسئول چرب نگه داشتن پوست سر و بدن است. به طور متوسط 100 غده سباسه در هر سانتی متر مربع از پوست وجود دارد. همه نواحی پوست که دارای مو هستند این غده را نیز دارند. به این ترتیب در پوست دست و پاشنه پا به هیچوجه غده چربی دیده نمی شود. اما در پوست سر تعداد به 400 تا 900 غده افزایش پیدا می کند.

ساختمان مو به گونه ای است که همه اجزای تشکیل دهنده ساقه و ریشه مو به هم متصل هستند. غدد چربی ( سباسه) نیز به پیاز مو چسبیده در همین مکان ماهیچه راست کننده نیز قرار دارد. غدد فوق طریق مجرا تا فولیکول و سطح پوست ادامه پیدا می کنند. چرب شدن موها به دلیل ترشح چربی از غدد سبوم بوده که پوست سر را درگیر می کند. این چربی از پوست سر به ساقه موها نیز منتقل می شود. کارکرد سبوم ارتباط مستقیم با چربی یا خشکی بیش از حد پوست بدن دارد. به این ترتیب ترشح کمتر سبوم، پوست را خشک و مستعد پوسته ریزی می کند. در حالی که ترشح بیش از حد غده چربی موجب بروز جوش و آکنه در پوست می شود.

ساختمان ساقه Hair shaft

ساقه مو از پوست خارج شده و با چشم دیده می شود. علاوه بر پوست سر در سایر اندام ها نیز رویش مو با حجم و متفاوت وجود دارد. به طور ژنتیکی برخی از افراد دارای موهای کمی بر روی پوست بدن هستند اما بسیاری از خانم ها و آقایان در اندام های خود موهایی ضخیم و متراکم دارند. در بررسی آناتومی ساقه مو به 3 بخش مهم برخورد می کنیم:

مدولا (Medulla)

این لایه تنها در موهای ضخیم وجود دارد موهای بسیار نازک و کرکی فاقد مدولا هستند. در یک فرد همه موها یکسان نیستند. ممکن است موهای سر، ضخیم و کلفت باشد اما موهای صورت یا دست و پا به حالت نرم و کرکی دیده شود. اختلاف این وضعیت در لایه مدولا یا همان مغز مو است.

این لایه درون تار موهای ضخیم دیده شده ولی به درستی عملکرد و نقش آن مشخص نیست. به نظر می رسد در استحکام مو و یا راست ایستادن، وجود مدولا موثر باشد. مغز مو خود شامل سلول های تشکیل دهنده زیادی از جمله واکوئله است. در مجموع مدولا در موهای نازک نیست و در موهای ضخیم از سلول های شفاف همراه با لایه های هوا تشکیل شده است.

کورتکس (Cortex)

کورتکس لایه میانی مو بوده و از رشته های پروتئینی تشکیل شده است.. این لایه دور مغز مو را احاطه کرده و دارای سلول های شاخی و فشرده زیادی است. در ساختمان مو لایه میانی کورتکس برای افزایش ضخامت مو موثر است. در واقع استحکام و حالت کشسانی موها مربوط به این لایه است. کورتکس از بخش های اصلی در ساختار مو به حساب می آید.

رنگدانه های ملانین مو نیز در همین لایه میانی قرار دارند. تغییرات تعداد ملانین در کورتکس موجب می شود تا رنگ موی افراد با یکدیگر تفاوت داشته باشد. رنگ های تیره و روشن مو نیز مربوط به همین بخش است. به طور ساده اگر تعداد رنگدانه ملانین در لایه کورتکس موی فردی زیاد باشد، رنگ موها تیره خواهد شد. بنابراین افرادی دارای رنگ موهای روشن تر فاقد رنگدانه های ملانین در غلاف کورتکس مو هستند. سفید شدن کامل موها نیز به علت از بین رفتن رنگدانه های مو بوده و در افراد سالمند طبیعی است.

افرادی که در جوانی سپیدی مو را تجربه می کنند نیز رنگدانه های ملانین را از دست داده اند که دلایل متعددی دارد. به طور کلی ملانین بیشتر، رنگ موها تیره تر و بر عکس ملانین کمتر مساوی با موهای رنگ روشن است. در این بین مو قرمزها دارای نوعی ملانین با ساختار متفاوت هستند که این دسته را جدا می کند. وجود فئوملانین در کورتکس موجب قرمز شدن رنگ مو می شود.

اگر به دنبال نانو کراتینه مو هستید، برای تجربه یک تغییر باورنکردنی در موهایتان، به ما بپیوندید.

کوتیکول (Cuticle)

در ساختمان مو ( Hair Structure) به ترتیب مدولا، کورتکس و کوتیکول دیده می شود. در واقع خارجی ترین لایه موها همین کوتیکول نام دارد. غلاف کوتیکول نازک و بی رنگ بوده و نقش محافظ را برای مو دارد. این لایه موها را در برابر شرایط محیطی حفظ می کند. کوتیکول را می توان به یک سپر محافظتی قوی برای موها تشبیه کرد.

از نظر شکل ظاهری کوتیکول فلس مانند است. این لایه کاری شبیه به پولک ماهی را برای هر تار مو انجام می دهد. کل قسمت بیرونی و ساقه موها با کوتیکول پوشیده شده است. این غشا دارای یک ردیف سلول پهن و شاخی شده و متراکم است. هر سلول کوتیکول سلول های مجاور خود را طوری می پوشاند که مو قابلیت نفوذپذیری پیدا می کند. این ویژگی موجب می شود که موها قابل رنگ شدن و پیچش باشند.

درخشش، نرمی و انعطاف موها مربوط به قشر کوتیکول مو است. در اثر استفاده از برخی مواد شیمیایی آسیب رسان، امکان از بین رفتن و یا آسیب به لایه کوتیکول وجود دارد. برای داشتن موهایی سالم، حجیم و درخشان باید ریشه و ساقه مو در وضعیت خوبی باشند. هر گونه آسیب به این قسمت ها موجب از دست رفتن کیفیت تارهای مو می شود.

مصرف داروهای شیمیایی، استفاده از مواد شیمیایی برای رنگ کردن موها، شامپوهای نامناسب، تابش اشعه نور خورشید و بسیاری از عوامل دست به دست هم می دهند تا زیبایی و سلامت موها از بین برود. در این صورت موهای آسیب دیده مستعد ریزش و از بین رفتن هستند.

حال که با ساختار مو آشنا شدید می توانید می توانید از خدمات احیای مو خانم درویش زاد استفاده کنید.

🔔 اگر سوالی در مورد ساختمان و آناتومی مو داشتید می توانید در قسمت نظرات آن را مطرح کنید.