در بسیاری از اوقات الگوی ریزش مو به صورت پراکنده است. در این موارد تا مدت ها شاید متوجه ریختن موها نشوید. زمانی که حجم موها به مقدار زیادی کاهش داشته باشد برای درمان اقدام می شود. در مراحل اولیه تصور می شود که این تعداد موی ریخته شده، طبیعی است. الگوی ریزش مو همیشه هماهنگ و یکنواخت نیست. برای مثال در ریزش موی سکه ای این الگو رعایت نشده و موها در یک ناحیه به طرز محسوسی کمتر می شود.

دلایل مختلفی برای ریختن موهای سر وجود دارد با شناخت علل به وجود آورنده این مشکل می توان روند دروان را تسهیل کرد. تشخیص نوع ریزش مو اهمیت زیادی دارد. برخی از موارد نیاز به درمان های پزشکی و تخصصی است. گاهی درمان های خانگی به هیچوجه جوابگو نیست و ریزش مو با شدت بیشتری ادامه دارد. با توجه به ریسک طاسی و از دست دادن کامل موها لازم است تا همه انواع ریزش مو به موقع درمان شود.

ریزش موی سکه ای چیست؟

ریزش مو سکه ای یا آلوپسی آره آتا ( Alopecia areata ) الگوی متفاوتی از سایر ریزش ها دارد. در این مورد منطقه ای گرد یا بیضی و معمولا به بزرگی یک سکه، کاملا طاس می شود. با توجه به نوع ریزش مو و اندازه آن، نام سکه ای بر این بیماری نهاده شده است. نام علمی این بیماری آلوپسی آره آتا  است که به دلیل اختلال در سیستم خود ایمنی ایجاد می شود. ریختن موها به دنبال درگیر شدن فرد به این بیماری به وجود می آید.

این بیماری موجب می شود تا سیستم ایمنی بدن، فولیکول های مو را مخرب تشخیص دهد. بنابراین سیستم ایمنی به فولیکول های مو حمله کرده و آن را از بین می برد. دقیقا در منطقه ای که فولیکول ها آسیب دیده اند موها شروع به ریختن می کند. این ریزش باعث طاسی سکه ای می شود و کاملا قابل مشاهده است. سکه های طاس شده روی سر تعدادشان گاهی خیلی زیاد است. در ابتدا یک یا دو محل آسیب دیده روی پوست سر مشاهده می شود ولی بنابر ذات بیماری، حمله به فولیکول های مو همچنان ادامه دارد.

بسیاری از مبتلایان به آلوپسی آره آتا در چند نقطه دچار کچلی شده اند. نحوه ریختن موها و شکل طاسی سکه ای طوری است که موجب نگرانی بسیار زیادی می شود. در اغلب موارد الگوی ریزش به همین صورت منطقه ای است که شکل خوبی هم ندارد. اما در نوع نادر بیماری موسوم به  آلوپسی یونیورسالیس همه موها شروع به ریزش می کند و فرد به طور کامل طاس می شود.

انواع ریزش مو سکه ای

موهای ریخته شده با توجه به انواع مختلف آلوپسی امکان رویش مجدد را دارد. گاهی این رویش بلافاصله اتفاق می افتد ولی گاهی رشد موهای جدید مدت زیادتری طول می کشد. به هر صورت این نوع ریزش مو باعث نگرانی زیادی می شود و فرد را دچار استرس و اضطراب بیشتری می کند. بنابراین چرخه بیماری همچنان در جریان خواهد بود.

این بیماری در هر دو جنس دیده می شود. سنین بین 20 تا 30 سالگی شیوع بیماری بیشتر است. حتی کودکان نیز می توانند به این مشکل دچار شوند. نه جنسیت و نه سن و سال مانعی برای بروز بیماری آلوپسی نیست. یکی از شایع ترین موارد ریزش موی سکه ای در کودکان دیده می شود.

آلوپسی آره آتا در کودکان

موهای کرکی نوزادان پس از تولید شروع به ریختن می کند. این موها به صورت منطقه ای و تکه ای می ریزد و پوست سر در آن منطقه کاملا خالی می شود. ریزش موی کرکی ارتباطی با بیماری آلوپسی آره آتا ندارد. اختلال در سیستم خود ایمنی نوعی بیماری است که در کودکان نیز اتفاق می افتد. قابل توجه است که در کودکان تعداد سکه های کچلی محدودتر است و تنها یک یا دو منطقه را درگیر می کند. آلوپسی آره آتا یکی از دلایل ریزش موی کودکان است.

ریزش موی سکه ای در ریش

همیشه این موی سر نیست که درگیر بیماری می شود. با توجه به علل ایجاد این نوع ریزش مو، بعید نیست که سیستم خود ایمنی به دیگر نقاط بدن که دارای مو هستند نیز حمله کند. در واقع هر نقطه ای از بدن که دارای مو باشد امکان حمله سیستم ایمنی به فولیکول های مو وجود دارد. ریش ها نیز می توانند به این نوع ریزش موی سکه ای مبتلا شوند.

در این صورت دقیقا شبیه به موهای سر که به صورت منطقه ای ریزش می کند، موها نیز به صورت سکه ای در برخی نقاط کاملا کچل می شود. البته در ریش ها معمولا یک یا دو منطقه کچلی بیشتر دیده نمی شود. با توجه به اینکه ریش ها در معرض دید هستند، مشکلاتی را ایجاد کرده است. در ضمن امکان درگیر شدن ناحیه تناسلی به بیماری نیز وجود دارد. ریزش مو در آقایان علاوه بر موها، ریش ها را نیز درگیر می کند.

عوامل موثر در ریزش موی سکه ای

به طور واضح و مشخص دلیل خاصی برای وجود الگوی ریزش این چنینی وجود ندارد. اما بررسی های پزشکی نشان می دهد که در منطقه ریختن موها، تعداد سلول های دفاعی بدن به وفور زیادتر شده است. احتمال تاثیر مستقیم سیستم ایمنی در این بیماری زیاد است. از طرفی روش های درمانی تضعیف سستم ایمنی موضعی برای رفع مشکل نیز تاثیرگذار است.

مطالعات انجام شده نشان می دهد که فولیکول مو به وضوح از رگ خونی مجاور فاصله می گیرد و متعاقب آن موها شروع به ریختن می کند. به نظر می رسد استرس های عاطفی و عصبی به شدت روی بیماری تاثیر منفی دارد. برخی از بیماری ها نظیر عفونت های ناحیه سر و صورت نیز می توانند روند پیشرفت بیماری را تسریع کنند. برای مثال سینوزیت و عفونت های دندانی در اغلب این بیماران دیده شده و با ریزش موی موضعی همراه بوده است. برخی از عوامل تاثیرگذار در ایجاد یا گسترش آلوپسی آره آتا عبارتند از:

• عوامل ژنتیک

طی تحقیقاتی گسترده و هم زمانی که در 10 کشور از جمله کانادا صورت گرفته، نقش ژنتیک در این بیماری تایید شده است. در همه موارد وجود زمینه ژنتیک موجب تسریع و پیشرفت بیماری بوده است. به این ترتیب تعداد  زیادتری از افراد یک خانواده به این بیماری مبتلا شده اند. عامل ژن غالب در ابتلا به بیماری دخیل است.

جالب است بدانید که در خانواده هایی که به طور ژنتیک بیماری برص یا وتیلیگو (لک و پیس) وجود دارد، شیوع آلوپسی آره آتا به مراتب بیشتر از دیگر افراد بوده است. همچنین ریزش موی سکه ای در مبتلایان به آلرژی و سابقه آتوپی بیش از دیگر افراد سالم است.

• بیماری خودایمنی

افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به تیروئید یا پیسی یا هر نوع بیماری خود ایمنی دیگری را دارند، به نسبت افراد سالم ریزش موی سکه ای را بیشتر تجربه کرده اند. این امر در هر سنی اتفاق می افتد ولی شیوع آن در سنین 20 تا 30 سال بسیار بیشتر است.

• استرس شدید

تحقیقات تایید شده ای به صورت منطقه ای در داخل کشور وجود ندارد. بر طبق مطالعات انجام شده در کانادا و دیگر کشورها، شواهد علمی زیادی در ارتباط با وجود استرس در افراد مبتلا به ریزش موی سکه ای دیده شده است. در بیمارانی که پس از درمان به طور مکرر به بیماری مبتلا می شوند 2 بیماری دیگر نیز هم زمان شناسایی شده است. به این ترتیب نقش 2 بیماری شایع به طور هم زمان با آلوپسی را نمی توان نادیده گرفت.

1. تیروئید اتوایمیون
2. کم خونی وخیم یا پرنشیوز

راه های تشخیص ریزش موی سکه ای

معمولا فرد مبتلا به طور ناگهانی با خالی شدن منطقه ای موها روبرو می شود. این خالی شدن به یکباره و ناگهانی اتفاق می افتد و استرس زیادی به همراه دارد. در این زمان بیمار به پزشک مراجعه می کند. البته تایید بیماری مستلزم انجام آزمایش های پزشکی توسط پزشک متخصص است. علل زیادی برای ریزش مو وجود دارد و نمی توان بدون معاینه بالینی و آزمایشات دقیق، علت ایجاد طاسی را شناسایی کرد.

از آزمایشات روتین در این زمینه، آزمایش تشخیص تیروئید است. با یک آزمایش خون ساده نیز می توان مشکلات مربوط به سوء تغذیه و کمبود ویتامین های ضروری بدن را تشخیص داد. در همه این موارد پزشک متخصص با بررسی دقیق محل ریزش مو می تواند نسبت به نوع بیماری اطمینان حاصل کند. برای معاینه محل طاسی از ذره بین بزرگی استفاده می شود که مخصوص این کار است. چنانچه در کناره های محل ریزش، موها دچار شکستگی شده باشد و در وسط سکه، موها کاملا طاس باشد ریزش موی سکه ای تایید می شود.

با شرکت در دوره‌ های حضوری هیر مستران، مهارت‌ های خود را در زمینه مراقبت از موها به افزایش برسانید.

روش های درمان ریزش مو سکه ای

تاکنون روش درمان صددرصدی برای ریشه کن شدن بیماری آلوپسی معرفی نشده است. روش های درمانی به صورت موردی و با توجه به عامل ایجاد کننده در فرد، متفاوت است. به طور کلی هدف از درمان، جلوگیری از ریزش مو با مهار و توقف حمله سیستم ایمنی بدن است. در مورد افرادی که سطح وسیعی از موهای خود را به این ترتیب از دست داده اند درمان های تخصصی الزامی است. تجویز داروهای خوراکی هم زمان با پمادهای موضعی برای این افراد الزامی است.

 برخی از روش های داروهای ریزش موی سکه ای عبارتند از:

• کورتیکواستروئیدها
• مینوکسیدیل موضعی
• کرم یا پماد آنترالین
• کورتیکواستروئیدهای موضعی
• ژل محرک رشد مو
• ایمونوتراپی موضعی

در نظر داشته باشید که هیچ تضمینی برای عدم عود دوباره بیماری و ظهور طاسی سکه ای در زمان دیگر، وجود ندارد.